مطلب این پست را به متدولوژی هواشناسی مطالعات توجیهی آبخیزداری اختصاص دادم . اهمیت
آگاهی ازمتدولوژی در حدی است که به منظور مطالعات هواشناسی الزاماباید شناخت کافی در مورد
متدولوژی داشته باشید .
متدولوژی به معنای روش شناسی است و در مطالعات آبخیزداری ، متدولوژی اهداف فعالیت را مشخص
میکند .
در مطالعات هواشناسی طرح های توجیهی آبخیزداری نیز متدولوژی خاصی مشخص شده است که
کارشناس باید بر اساس آن عمل کند .
متدولوژی بخش هواشناسی مطالعات توجیهی آبخیزداری به شرح زیر است :
ارزیابی مشخصات اقلیمی قلمرو و مطالعاتی هدف اصلی بخش هواشناسی را شامل میشود .
علاوه بر این اهداف دیگری نیز به شرح زیر در این بخش دنبال میگردد :
ارائه پارامتر های مورد نیاز در بررسی بیلان آبی حوزه آبریز .
ارائه پارامتر های مورد نیاز در ارزیابی آبدهی واحد های هیدرولوژیک و کل حوزه های آبریز .
ارائه پارامتر های مورد نیاز در برآورد سیلاب در واحد های هیدرولوژیک و کل حوزه آبخیز .
برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل از گیاه مرجع به منظور برآورد نیاز آبی گیاهان در الگوی پیشنهادی .
روش شناسی بخش هواشناسی به صورت زیر ارائه شده است:
۱-جمع آوری کلیه آمار پارامتر های هواشناسی از قبیل ۵ شاخص حرارتی ،آمار بارندگی ماهانه
و سالانه ، حداکثر ۲۴ ساعته ،تعداد روز های بارندگی بیش از ۱ ، ۵ ، ۱۰ ، ۱۵ ، ۲۰ میلیمتر ، تعداد روز های
یخبندان ، حداکثر و حداقل نم نسبی ،تعداد روز های برفی و بارانی ، تعداد روز های همراه با گرد و غبار و
طوفانی ،آمار تبخیر ماهانه و سالانه ،فشار بخار اشباع ، ساعات آفتابی ،فراوانی باد و شدیدترین بادهای
رخ داده در منطقه و در صورت امکان تهیه نوار باران سنج ثبات و آمار بارندگی برای روز هایی که دما
در آن کمتر از صفر درجه است .
۲- جمع آوری مطالعات انجام شده و یا در دست انجام منطقه مطالعاتی و یا مجاور آن به منظور مقایسه
نتایج این گزارش با مطالعات مزبور .
۳- انتخاب شبکه بندی مناسب ایستگاه های هواشناسی به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر در گزارش .
۴- ورود اطلاعات در بانک های اطلاعاتی Spread sheet
۵- حذف آمار مشکوک و سپس محاسبه ضرایب آماری کلیه پارامتر ها .
۶- تهیه نقشه موقعیت ایستگاه های هواشناسی ( مقیاس ۱:۲۵۰۰۰) با بهره گیری از نقشه های
توپوگرافی منطقه مورد بررسی .
۷- تهیه طول دوره آماری ایستگاه ها و وضعیت داده های هواشناسی .
۸-بررسی صحت و سقم داده های بارندگی با بهره گیری از آزمون های همگن و روش منحنی جرم مضاعف .
۹- انتخاب دور ه شاخص ، تطویل ،تصحیح ،ترمیم و تکمیل داده ها با بهر ه گیری از مناسبترین روش ها .
۱۰ – بازدید از نقشه ایستگاه های هواشناسی در منطقه مطالعاتی به منظور بررسی کیفیت کار دستگاه ها ،
دیده بانی ، وضعیت ایستگاه ها ، تغییرات احتمالی در خصوص موقعیت ایستگاه ها .
۱۱ – مقایسه ضرایب آماری طی دوره شاخص و موجود ایستگاه ها
۱۲- تعیین تواتر بارندگی سالانه ایستگاه ها با بهره گیری از برنامه کامپیوتری HYFA و ارائه نتایج با جدول
و کاغذ اطلاعات .
۱۳- تعیین تواتر بارندگی ماهانه ایستگاه های معرف با بهره گیری از برنامه کامپیوتری HYFA و ارائه نتایج
با جدول و کاغذ احتمالات .
۱۴- عرضه بارندگی فصلی ایستگاه های معرف به صورت میزان و درصد و نمودار .
۱۵- تصحیح مجدد نقشه شبکه بندی ایستگاه ها ، تهیه جدول مشخصات عمومی ایستگاه های مورد
بررسی نظیر طول وعرض جغرافیایی ، ارتفاع ، سال تاسیس ،طول دوره آماری ،وابستگی به سازمان
متبوعه برون یا درون حوزه بودن .
۱۶- ارائه تعداد روز های بارندگی بیش از ۱ ، ۵ ، ۱۰ ،۱۵ و ۲۰ میلیمتر به صورت نقطه ای و حتی الامکان
به صورت منطقه ای .
۱۷- ارائه منحنی های بارش و زمان برای تداوم های مختلف .
۱۸- برآورد معادله گرادیان بارندگی ماهانه و سالانه منطقه مطالعاتی با عرضه میزان همبستگی و سطح اطمینان و انتخاب ایستگاه های معرف .
۱۹-عرضه رژیم بارندگی ایستگاه ها به صورت میزان و درصد ، تهیه نمودار و تعیین رژیم بارندگی منطقه ای با بهره گیری از معادلات گرادیان بارندگی ماهانه .
۲۰- تهیه منحنی متحرک ۵ تا ۱۰ سال
۲۱- تهیه دوره های خشکسالی و ترسالی با بهره گیری از روش SIAP
۲۲- ارائه تعداد روز های بارانی و برفی و نسبت این دو پارامتر به صورت نقطه ای و حتالامکان به صورت منطقه ای .
۲۳- تعیین ضریب برفگیری با بهره گیری از آمار ایستگاه های برف سنجی و یا در نبود ایستگاه با بهره گیری زا آمار بارندگی روز هایی که دما کمتر از صفر است و یا رابطه تجربی چندرا ( Chendra) .
۲۴- تعیین میزان ذوبر برف با بهره گیری زا روابط تجربی .
۲۵- تهیه نقشه همباران با بهره گیری از معادلات گرادیان بارندگی سالانه منطقه مورد بررسی و آمر بارندگی سالانه ایستگاه های کنترل منحنی های همباران با استفاده از تصاویر ماهواره اسی در سیستم GTS
۲۶- تعیین حجم بارش و متوسط بارندگی سالانه هر یک از واحد های هیدرولوژیکی با بهره گیری از مساحی فواصل بین خطوط همبابارن و مقایسه نتایج متوسط بارندگی حوزه با بهره گیری از معادله گرادیان بارندگی .
۲۷- برآورد تبخیر و تعرق حقیقی در داخل حوزه بر حسب نیاز گونه های گیاهی .
۲۸- ترسیم تیسن پلیگون برای حوزه مورد مطالعه بر اساس ایستگاه های باران سنج ۲۴ ساعته موجود
۲۹- تعیین متوسط بارندگی سالانه برای هر حوزه